Wat is Appreciative Inquiry in een notendop
Het concept Appreciative Inquiry is in de laat jaren 80 ontwikkeld en geïntroduceerd door David Cooperrider en zijn collega’s. In die tijd was het in de psychologie en organisatiekunde heel gebruikelijk om uit te gaan van de tekorten, de dingen die misgingen en daar dan aan te werken. Je was in feite bezig met het wegwerken van tekorten. Cooperrider ging uit van iets fundamenteel anders. Zijn uitgangspunt was om juist te gaan kijken naar wat je echt belangrijk vindt en wat je energie geeft. Wat heb je al in huis (talenten, wat werkt, drijfveren) en waar zou je naar toe willen (aspiraties, ambities, groei doel). Zoals hij dat zei: ‘what gives life?’. Je zou ook kunnen zeggen in plaats van wegwerken van tekorten gaan werken aan groei.
Waarderend onderzoek
Appreciative Inquiry laat zich het best typeren als een methodiek en zienswijze in één die erop gericht is om groepen mensen (teams, organisaties, wijkbewoners enzovoort) en individuen te helpen om een effectieve en duurzame toekomst te generen. Letterlijk vertaald in het Nederlands: waarderend onderzoek. Of zoals het ook wordt vertaald, waarderend actie onderzoek.
De misvatting is al snel dat het alleen zou mogen gaan om positieve dingen. Dat je het niet zou mogen hebben over de negatieve dingen die je meemaakt. Het waarderende zit hem er juist in dat je kijkt naar wat er is. Wat is belangrijk voor je? Daar ga je mee aan het werk. Het heeft een belangrijke functie om de ruimte te laten aan alles wat vertelt moet worden dus ook de zaken die we geneigd zijn om als negatief te bestempelen. De kunst Appreciative Inquiry is om dan als het ware het licht op de ander kant te schijnen, het om te draaien zo je wil, ‘als dat niet is hoe je wil dat het is, hoe zou je dan wel willen dat het is en zullen we het daar dan eens over hebben’.
Bij dat omdraaien komt het ‘onderzoeken’ om de hoek komt kijken. Vraag, luister, kijk met elkaar naar alle verhalen die verteld worden rondom het vraagstuk, het thema en bekijk het van verschillende kanten. Hoe is het nu? Waar wil je naartoe? Wat heb jij en hebben wij al in huis, welke kwaliteiten heb je al eens ingezet die je nu ook zou kunnen gebruiken? Wat ga je nu en dan doen om je aspiraties later te realiseren?
‘Appreciative Inquiry is de kunst en kunde om vragen te stellen over het potentieel van een organisatie met de bedoeling deze volledig tot zijn recht te laten komen’.– David Cooperrider, grondlegger Appreciative Inquiry –
5 onderliggende principes
1. Het simultaneïteit principe: de toon van de vraag maakt de muziek.
De vraag die je stelt is van invloed op iemands denkpatroon. Vraag je naar problemen en dingen die misgaan dan zal daar de aandacht naartoe gaan. Vraag naar wat de kwaliteiten zijn, wat je wil bereiken en wat je te doen hebt om daar dan uit te komen en je hebt een heel ander gesprek. En deze kennen we allemaal: ‘dat wat je aandacht geeft groeit’.
2. Het Poëtisch principe: het verhaal dat het meest verteld wordt wint
Een organisatie is een organisch geheel dat gecreëerd wordt door mensen en is in feite nooit af. Het is niet iets fysieks wat je op kunt pakken of aan kunt wijzen. In feite is de organisatie zoals mensen elkaar vertellen dat hij is. Wat mensen steeds maar vertellen over de organisatie en haar toekomst wordt op een gegeven moment voor waarheid aangenomen. Als je de organisatie zou zien als een open boek dan schrijven de mensen met hun verhalen de organisatie.
3. Het Sociaal constructionistisch principe: Words create worlds
David Cooperrider heeft zich onder andere door het werk van Ken Gergen laten inspireren. Gergen kwam met het idee van het Sociaal Constructionisme. Er is niet één alomvattende waarheid. Wij mensen creëren die waarheid binnen onze context. In de dingen die we elkaar vertellen en met elkaar beleven. Door iets te labelen (het is mooi/het is lelijk, het verstandig om te doen/het is dom enzovoort) krijgt iets betekenis. Bij iedere groep en daar binnen bij ieder mens ontstaat zo een eigen model van wereld met eigen interpretaties, waarheden en overtuigingen.
4. Het Anticipatoir principe: Laat een lonkend groeiperspectief de brandstof voor je handelen zijn
Wil je groeien, een verbetering in gang zetten? Creëer dan met elkaar een gewild toekomstbeeld. Een vergezicht dat je voor je kunt zien en waar je naartoe wil. De drijfveren en verlangens die daardoor aangewakkerd worden zijn bepalend voor de acties in de dagelijkse praktijk van mensen. Mensen en daarmee teams en organisaties bepalen hun gedrag namelijk niet alleen op wat er op hen afkomt en wat ze hebben geleerd en wat ze ervaren hebben. Wat ook voor een belangrijk deel meespeelt is waar ze uit willen komen en wat ze verwachten van de toekomst. Dit fenomeen staat ook wel bekend als ‘the self fullfilling prophecy’.
5. Het Positivistisch principe: Het oplossen van een probleem is wat anders als het natreven van een ambitie.
De vraag is niet of er dingen zijn die misgaan, waar we in tekortschieten en of er daarnaast ook dingen zijn waar we wel goed in zijn en wat we verlangen. Geen twijfel over mogelijk, het is er allemaal. De vraag is waar je je aandacht op richt. Bij Appreciative Inquiry kijken we naar het hele glas. Het lege deel en ook het volle deel maar wat we doen is de aandacht vooral richten op het halfvolle deel. Wat gaat er al goed waar we nog beter in kunnen worden? Welke kansen en mogelijkheden willen met elkaar gaan verzilveren?
De methodiek
Cooperrider ontwikkelde een model van logische stappen. Na dat je het positieve kernthema hebt vastgesteld waar je aan wil werken doorloop je de 4-D’s. Discovery, dream, design en destiny. Vaak wordt er nu het 5-D model van gemaakt. Het positieve kernthema vaststellen wordt als eerste stap gezien en wordt define genoemd. Dit 5-D model laat zich in het Nederlands op een aantal manier vertalen. Bijvoorbeeld als het 5-V model: verkennen, vertellen&verwonderen, verbeelden, vormgeven&vernieuwen en verwezenlijken.
STAP 1. VERKEN
Je verkent samen het onderwerp. Wat is de vraag? Waar loop je tegenaan? Wat is je doel? Wat wil je bereiken?
STAP 2. VERTEL & VERWONDER
Vertel elkaar over waardevolle ervaringen met het thema. Deel met elkaar wat er al wel is gelukt. Waar heb je eerder succes mee ervaren? Wat maakte dat dit zo was? Ontdek met elkaar wat er al in huis is.
STAP 3: VERBEELD JE GEWENSTE TOEKOMST
Verbeeld samen de ideale situatie. Stel we het lukt ons om al die kwaliteiten in te zetten wat zou je dan ideaal gezien bereikt willen hebben? Dus waar willen we naar toe? Omschrijf samen het gewenste toekomstperspectief.
STAP 4: VORMGEVEN
In deze fase plaats je als het ware de ideaalbeelden in de praktijk van vandaag. Welke kansen en mogelijkheden zien we liggen om op te pakken? Wat zouden we kunnen doen of laten om onze droom iets dichterbij te brengen? Ontwerp met elkaar als het ware de ideale omstandigheden om je droom realiteit te kunnen maken.
STAP 5: VERWEZENLIJKEN
Je bedenkt met elkaar met welke ideeën en initiatieven je als eerste aan de slag gaat. Laat mensen zelf kiezen waar ze zich aan willen committeren. Wat zijn de eerste acties die je oppakt? Het gaat niet per se om een groots stappenplan. Veel meer gaat het erom dat je ermee aan de slag bent met elkaar. Dat je successen met elkaar viert en de tegenslagen vanuit de AI-gedachte weer weet om te draaien.
croeso 