Wat een feest der herkenning toen ik het boek van Gytha Heins las over haar theorie over hoe dichtimmeren en vrijlaten in verband staan met aanspreken. In onderstaande schema heb ik dit weergegeven.

Als het dusdanig is dichtgetimmerd dat het klip en klaar is wat je wel en niet mag doen dan is het aanspreken een stuk makkelijker. Je wordt dan als aanspreker als het ware gesteund door de regel waarnaar je kunt verwijzen. Bij meer ruimte is het aanspreken een stuk lastiger. Het gaat dan veel meer over hoe je het interpreteert. Je kunt je dan een heel stuk minder makkelijk beroepen op de norm, of zoals mensen dat soms wel eens doen, je ‘verschuilen’ achter de regels als je aanspreekt. Met de aangescherpte Corona-regels is het voor ons in dat opzicht weer wat makkelijker geworden om elkaar aan te spreken. De kunst is om je als land, als organisatie tussen die ‘regelruimte & autonomie’ en ‘duidelijkheid & voegen’ te bewegen. Je kunt het zien als een continuüm waartussen je beweegt. De ene keer wat strakker en de andere keer wat meer ruimte. Wat heeft de situatie nu echt nodig en wat zijn de effecten op de lange termijn? Ik schreef in mijn eerdere artikel ‘wat ik leerde over zelfsturing en eigenaarschap‘ al dat je als management niet alles zomaar los kunt laten. Wouter Hart heeft het in dat opzicht erover dat het er niet over zou moeten gaan om los te laten maar om anders vast te houden.