Nigel Stanton. Trainer, coach voor teams, organisaties en hun leiders.
06-23332557 | Nigel@croeso.nu
Het boek Aanspreken. Gewoon Doen van Gytha Heins is inspiratiebron voor dit artikel en aanrader voor mensen die er meer over willen weten.
Over aanspreken gesproken (deel 3) WAAROM WE ONS NIET LATEN AANSPREKEN
In dit derde deel van vier artikelen over het thema aanspreken gaat erover dat we ons maar moeilijk aan laten spreken. In het vorige deel kwam al langs dat we het aanspreken ook al lastig vinden. Hoe versterkt dit elkaar? Wat betekent dit voor de aanspreker en de aangesprokene?
Als je wijst naar anderen dan wijzen er al gauw 3 vingers terug naar jou
Aanspreken is dus ingewikkeld en een heldere duidelijk norm is helpend. Maar hoe doe je het dan? Wat is het stappenplan van een goed aanspreekgesprek? Met zo’n stappenplan moet je oppassen want hoe meer maniertjes je toepast hoe onechter en hoe minder contact. En contact maken is nu juist zo belangrijk tijdens een aanspreekgesprek.
Ik heb gemerkt dat vooral de manier hoe we denken over aanspreken er echt toe doe doet. Heb je er wel eens bij stilgestaan dat aanspreken ook over jou als aanspreker gaat? Ik hoorde ooit een directeur zeggen, “moet ik me nu aan gaan passen en ‘soft’ gaan doen omdat hij zich niet aan de regels houdt? Het is een mafketel en hij moet gewoon doen. En ik zeg hem dat en dan is het klaar.” Het dilemma zit hem erin dat we enerzijds iemand aan willen spreken op gedrag dat afwijkt van de norm en anderzijds niet gelijktijdig belangrijke waarden zouden moeten willen vertrappen. Alsof je door een bloemenperk naar iemand toe banjert om hem te zeggen dat hij daar waar hij staat niet mag staan. Voor je het weet spreek je op een manier aan waar de honden geen brood van lusten en wijzen er opeens ook een aantal vingers naar jou op het moment dat jij naar de ander wijst.
Aanspreken gaat voor de helft over de aanspreker
Communiceren is altijd een co-creatief proces. Je creëert samen de interactie. Anders gezegd, it takes two to tango. Of zoals Gytha Heins zegt: “aanspreken gaat voor de helft over jou als aanspreker”. Ik geef drie voorbeelden.
- Empatie is een van de redenen waarom we aanspreken zo lastig vinden en gelijktijdig is dat ook de eigenschap waarom mensen compassie kunnen hebben voor elkaar. Lukt het jou in dat opzicht om echt open te staan voor een gesprek of wil je alleen afvuren en iemand de les lezen of ben je juist vooral bezig om aardig gevonden te worden?
- Als je iemand aanspreekt kan het zomaar gebeuren dat de rollen omwisselen. Zo kan het zomaar gebeuren dat degene die jij aanspreekt iets vindt van de wijze waarop je dat doet en je daarop aanspreekt. Hoe reageer je als in het gesprek de rollen wisselen en jij de aangesprokene wordt?
- Je hebt mensen waarvan je zou kunnen zeggen dat ze er geen moeite mee hebben om iemand aan te spreken. Zo neemt iemand als Geert Wilders geen blad voor de mond. Maar terwijl hij dat doet spreekt hij maar al te vaak niet aan op het feitelijke gedrag of de situatie maar stereotypeert hij iemand. Wat zegt dit over hoe hij het doet?
Aanspreken en ons brein
In ons brein gebeurt van alles tijdens het aanspreken. Zo weten we dat kritiek krijgen hetzelfde pijngebied in de hersenen activeert als het je jezelf fysiek bezeren. Bovendien zijn we minder rationele wezens dan we wel eens geneigd zijn om te denken. Als er iets voorvalt is allereerst ons reptielenbrein aanzet, en dat staat echt in het teken van overleven met alle mechanismen die daarbij horen. Dat resulteert in primaire reacties zoals vechten, vluchten en bevriezen. Daarna komt het zoogdierenbrein die regelt onze emoties en persoonlijkheid en tenslotte de neo-cortex om de boel te rationaliseren en genuanceerd in perspectief te plaatsen. Met andere woorden, hoe reageert een aangesprokene als hij kritiek krijgt en zijn hersenen pijn registreren? Kan hij dit dan in perspectief plaatsen en denken, ‘ach ja, de ander bedoelt het vast niet verkeerd maar drukt zich gewoon wat ongelukkig uit. Hij heeft vast de beste intenties. Laat ik eerst eens proberen te begrijpen wat de ander me probeert duidelijk te maken’.
De meeste mensen laten zich maar moeilijk aanspreken
Zoals je vast wel weet werkt dat bewust verwerken van de verkregen informatie bij de een wat beter dan bij de ander en niet iedereen laat zich dus zomaar aanspreken zullen we maar zeggen. Je kunt hier als aanspreker soms best wat invloed op hebben door de manier hoe je iemand benadert, wat je zegt, wanneer je dat doet, in welke context enzovoort. Je moet daarbij wel weten dat veruit de meeste mensen zelf niet eens door hebben dat ze voor 80% door onbewuste existentiële drijfveren, angsten en verlangens gestuurd worden. Maak je dus geen illusies. De meeste mensen laten zich maar moeilijk aanspreken. En als je dan bedenkt dat bij jou als aanspreker dezelfde processen zich ook in jou brein voltrekken dan kun je je misschien voorstellen hoe dat in elkaar grijpt en het elkaar versterkt.
Over aanspreken gesproken in 4 delen
In het volgende en alweer laatste deel over aanspreken lees je over de 5 essentiële uitgangspunten. Een stappenplan zou veel te maakbaar zijn evengoed heb ik 7 stappen geformuleerd die je houvast kunnen bieden bij het het voeren van een aanspreekgesprek.
Deel 1: waarom we niet durven aanspreken
Deel 2: hoe dichttimmeren en ruimte laten de aanspreekcultuur beïnvloeden
CROESO
croeso
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!